مدیریت ایمنی وسلامتی شغلی استان زنجان

بسیاری از کارکنان به دلیل استفاده از کفش های نامناسب یا به این دلیل که مجبورند به مدت طولانی روی پای خود بایستند درقسمت پاها یا ساق پای خود دچار مشکل می شوند. پاها بیشترین فشار را در هنگام کار روزانه تحمل می کنند.
ایستادن به مدت طولانی، کفش های نامناسب، پاشنه های بلند، سطوح لغزنده و خطر افتادن اجسام تنها برخی از خطراتی است که در محل کار متوجه پاهای ماست.
تخمین زده می شود که پاهای حدود 80 درصد جمعیت بالغ دچار مشکل است. مشکلاتی از قبیل: درد و ناراحتی، تورم و میخچه تا عفونتهای قارچی و واریس. در حالی که تمام این مشکلات نتیجۀ فعالیتهای کاری نیست اما کار سهم عمده ای در پیدایش آنها دارد. در هنگام کار پاهای ما در معرض خطرات بسیاری قرار می گیرند، اما مانند دیگر خطرات می توان از این خطرات جلوگیری کرد، با این شرط که کارفرمایان نکات صحیح و ساده ای را برای محافظت از کارکنان در نظر بگیرند.

احتمالاً بزرگترین خطر مربوط به سر خوردن و افتادن است. این مشکل از استفاده از کفش نامناسب نشأت می گیرد، اما برخی اوقات این مشکل از کفش نیست بلکه به سطح مربوط می شود.
کارفرمایان باید اطمینان داشته باشند که سطوح تمیز و خشک هستند و در مکان هایی که این امکان وجود ندارد باید از مواد به خصوصی برای کف استفاده کرد.
بسیاری از مشکلات ناشی از کفش نامناسب است. برای کارکردن در محیطی که خطر سرخوردن وجود دارد نیاز به کفش های ضد لغزش است. در محل هایی که خطر برخورد یا افتادن اجسام یا در محل کار با ماشین های صنعتی باید از کفش های ایمنی استفاده کرد. اگر احتمال ایستادن بر روی میخ یا دیگر اجسام تیز وجود دارد کارفرما باید کفش هایی با کفی های مقاوم در برابر سوراخ شدگی تهیه کند.

انتخـاب کفش
کارکنان باید کفش هایی بپوشند که با کار آنها مطابقت داشته باشد و برای محیط کار و پایشان مناسب باشد. این بدان معنی است که کارفرمایان در ارزیابی ریسک که مطابق مقررات انجام می شود خطرات مربوط به پا و همچنین خطر سرخوردگی هم در نظر بگیرند و اگر به کفش ایمنی یا مخصوص نیاز است بدون دریافت هزینه ای از کارکنان باید کفش ها را برای آنها فراهم کرد.
هر کجا که باید از کفش های مخصوصی استفاده شود کارفرما باید مطمئن شود که کفش برای پای کارکنان مناسب است و فضای کافی برای حرکت انگشتان وجود دارد. (حدود 1 سانتی متر فضای خالی بین بلندترین انگشت و سرکفش).
حتی اگر نیازی به کفش ایمنی نباشد، کارفرما باید برای انتخاب کفش مناسب کارکنان را راهنمایی کند.
کفش راحت و تقریباً مناسب یکی از عامل حیاتی برای داشتن پاهای سالم می باشد. بسیاری از بیماری های جزئی پا با انتخاب کفش های مناسب بهبود می یابند. جامعۀ متخصصان و پزشکان پا به موارد زیر در انتخاب کفش تاکید دارند:

نکاتی برای انتخاب کفش مناسب

• همیشه هر دو پا را امتحان کنید زیرا سایز پا ها یکی نیست.

• در هنگام انتخاب کفش طول، پهنا و ارتفاع آن اهمیت دارد.

• همیشه هر دو کفش را امتحان کنید.

•  مطمئن شوید که فضای کافی در جلوی کفش برای حرکت طبیعی انگشتان پا در هنگام راه رفتن وجود داشته باشد.

•  مطمئن شوید که یک سانتی متر بین بلندترین انگشت و سرکفش تان فاصله وجود دارد.

•  زمانی که کفش جدیدی انتخاب می کنید زمانی را به امتحان کردن آن اختصاص دهید و با آن پیاده روی کنید تا از راحتی آن مطمئن شوید.

•  هر چه سنتان بالاتر می رود، پاهایتان نیز بزرگتر می شوند، پس به طور متناوب آنها را اندازه گیری کنید.

•  کفش مناسب الزاماً گران قیمت نیست.

کفش های ایمنی هم باید راحت و مناسب باشند. اینکه کفش های ایمنی، به خصوص کفش هایی با پنجۀ فولادی راحت نیستند، تصور درستی نیست، اما اگر این نوع کفش ها به خوبی لایی دار شوند و متناسب با پا باشند، اصلاً سرپنجۀ فولادی آنها احساس نمی شود.

انتخاب بهترین کفش ایمنی – به دنبال چه کفشی باشید؟
تناسب کفش ایمنی با کار بسیار اهمیت دارد. تمام تجهیزات محافظتی از جمله کفش که کارفرمایان باید تهیه کنند باید مطابق استانداردهای اروپایی باشند. استانداردهای متعددی برای کفش وجود دارد، استاندارد کفش ایمنی، استاندارد کفش محافظتی، استاندارد مخصوص کفش کار. هر کفش که عرضه می شود باید دارای گواهینامه و علامت CE باشد.
متأسفانه در استانداردهای اروپایی کنونی بخش مقاومت در برابر سرخوردگی وجود ندارد و کفش ها نه تنها باید از استانداردهای اروپایی پیروی کنند بلکه دارای گواهینامۀ مقاوم در برابر سرخوردگی نیز باشند.
در حالی که بسیاری از محصولات مطابق استانداردهای اروپایی یا مقاوم در برابر سرخوردگی هستند، اما مسئولان موارد ایمنی باید مطمئن شوند که کارفرما درخواست بررسی داده ها را به عرضه کننده اعلام کرده باشد.
به هر حال علاوه بر اطمینان از مطابقت کفش های ایمنی با استانداردهای قانونی ، اطمینان از راحتی کفش ها نیز مهم است. در موارد ایمنی باید نکات زیر رعایت شود:

•  رویـه – باید از مواد طبیعی مانند چرم یا پارچه های دست بافت که قابلیت عبور هوا در آن وجود دارد تهیه شود. برخی از انواع چرم روکش پلاستیکی دارند که آب را از خود عبور نمی دهند و موجب می شود که کفش تمیز شود.

•  آستـر – باید از موادی که هوا را از خود عبور می دهد تهیه شود تا هوا در کفش جریان داشته باشد. آستری ها باید صاف و بدون دوخت باشند.

•  فضای سرپنجه - باید به شکل پا باشد و فضای کافی برای جلوگیری از سایش و برای حرکت طبیعی انگشتان داشته باشد. این قسمت در مورد کفش هایی با سرپنجه های محافظتی بسیار اهمیت دارد. اگر کفش به خوبی لایی دار شود و اندازۀ آن نیز متناسب باشد نباید سرپنجه را احساس کنید.

•  کفی داخلی – ترجیحاً بهتر است قابل تعویض باشد تا بتوان لایی یا کفی های ارترتیک را به راحتی داخل کرد.

•  تناسب پاشنه – : پـاشنه - باید پهن باشد و ارتفاع آن بیش تر از 4 سانتی متر نباشد. اگر قصد دارید برای مدتی طولانی آن را بپوشید نباید بیش از 2 سانتی متر ارتفاع داشته باشد.

•  زیـره - باید محکم و انعطاف پذیر و برای راحتی در هنگام راه رفتن بر روی سطوح سخت ضربه گیر باشد. مواد به کار رفته باید ضد لغزش باشند مانند لاستیک، pu یا pvc .

•  بست ها – بندها، سگک ها یا چسبها برای محافظت پا در کفش.

به هر حال مناسب بودن این موارد در مورد کفش ایمنی مناسب هم اهمیت دارد. در حقیقت در زندگی هر یک از کارکنان اینکه هر یک از کارمندان به پوشیدن کفش های مناسب و با کیفیت تشویق شوند اهمیت دارد. در بسیاری از شغل ها نیاز به استفاده از کفش های متفاوتی است اما تقریباً در تمامی آنها به یک کفش مناسب و محافظ نیاز است. برخی از کفش ها خیلی مناسب نیستند و ممکن است مشکلاتی را به وجود آورند. برای مثال کفش های بندی برای کارهای روزانه نسبت به کفش های بدون بند مناسب تر است زیرا در کفش های بدون بند پا بیشتر به طرف جلو سر می خورد.

ایستـادن
نه تنها پوشیدن کفش نامناسب بلکه ایستادن به مدت طولانی نیز باعث ایجاد مشکلاتی در پا می شود. HSE برآورد کرده است که کار باعث تشدید بیماری تقریباً 200.000 نفر از افرادی که به بیماری های جزئی پا دچار هستند شده است. اغلب یکی از دلایل آن ایستادن به مدت طولانی است.
ایستادن به مدت طولانی باعث آسیب مفاصل و تورم پاها و در نتیجه مشکلات متعددی برای پا مانند: پینه، میخچه و حتی کف پای صاف می شود. کارکنانی که مجبورند ساعات زیادی روی پای خود بایستند بیشتر با خطر درد و ناراحتی در پا، ساق پا و ... مواجه هستند. واریس نیز نتیجۀ ایستادن به مدت طولانی است.
در طول سال ها خطرات ایستادن به مدت طولانی کشف شد و حتی در قرن نوزدهم پزشکان به کارفرمایان در فروشگاه ها توصیه کردند که محلی را برای نشستن فروشندگان قرار دهند زیرا بسیاری از مشکلات پا نتیجۀ ایستادن به مدت طولانی است. متأسفانه تغییرات ناچیزی در طول صد سال اخیر در این زمینه صورت گرفته و بسیاری از کارفرمایان هنوز به ایستادن فروشندگان حتی زمانی که واقعاً ضرورتی ندارد اصرار می ورزند.
در حقیقت ایستادن مداوم یا نشستن به مدت طولانی هر دو سلامت فرد را دچار مشکل می کند. روش سالم و مورد قبول این است که کارکنان بتوانند بنشینند، بایستند یا راه بروند. معمولاً توصیه می شود که کارکنان بیش تر از 30% زمان کاری خود را روی پایشان نایستند.

مسئولان موارد ایمنی باید مطمئن شوند که خطرات ناشی از ایستادن های مداوم در ارزیابی ریسک در نظر گرفته شود و این موارد هر کجا که لازم باشد باید رعایت شود.

فهرست بازبینی موارد ایمنی

•  مطمئن شوید که در ارزیابی ریسک تمام خطرات مربوط به پا در نظر گرفته شده که شامل خطر سرخوردگی، ایستادن به مدت طولانی، صدمه، استفادۀ طولانی از کفش نامناسب می باشد.

•  مطمئن شوید که کارفرمایان کفش های ایمنی را تنها برای رفع تکلیف تهیه نمی کنند بلکه تلاش می کنند تا خطرات را کاهش دهند.

•  مطمئن شوید که ارزیابی خطرات خاص برای زنان باردار انجام شده باشد.

•  مطمئن شوید که تمام کفش های ایمنی نه تنها مطابق استانداردهای اروپایی هستند بلکه راحت و مناسب نیز هستند.

•  مطمئن شوید که کارکنان حق انتخاب کفش را دارند.

•  مطمئن شوید که اطلاع رسانی به کارکنان در مورد اهمیت پوشیدن کفش راحت و مناسب به خوبی انجام گرفته است.

•  مطمئن شوید که اگر الزامی در پوشیدن کفش مخصوص به منظور سلامتی و ایمنی هست کارفرما تمام هزینه های آن را پرداخت کند.