مدیریت ایمنی وسلامتی شغلی استان زنجان

نردبان‌هاي ثابت ، راهروهاي هوايي و سكوها :
كليه اجزاء و قسمتهاي فلزي نردبانها بايد از فولاد ، آهن و چدن يا مواد مشابه ساخته شود.
نردبانهاي ثابت بايد طوري نصب گردند كه :
 فاصله از سمت جلوي نردبان به نزديكترين جسم ثابت نبايد از 75 سانتي متر كمتر باشد.
 فاصله از سمت عقب نردبان به نزديكترين جسم ثابت حداقل 20 سانتي متر باشد.
 از طرفين نردبان فضاي لااقل 40 سانتيمتر از محور نردبان در هر دو طرف وجود داشته باشد.

در صورتيكه از نردبانهاي ثابت براي صعود به ارتفاع بيش از 9 متر استفاده شود نكات ذيل بايد رعايت گردد:
 پاگردهايي حداكثر در فاصله هر 9 متر يا كمتر ايجاد گردد.
 هر قطعه از نردبان حد فاصل بين دو پاگرد بايد به نحوي قرار گيرد كه در امتداد قطعه قبلي نباشد.

كليه راهروها ، معابر و سكوهاي كار يا سطح اطاقها و طبقاتي كه اطرافشان باز است ( و بيش از2 متر بالاي سطح اطاق يا زمين قرار گرفته‌اند ) بايد در سمت پرتگاه بوسيله نرده‌هاي استاندارد طبق مقررات محافظت و محصور گردند. سكوهايي كه براي بارگيري يا تخليه بار اختصاص داده شده يا سكوهاي كوچك كه به موتورها و تجهيزات متشابه اختصاص داشته و در آنها فضائي براي ايستادن اشخاص ، پيش‌بيني نشده باشد از مقررات فوق مستثني مي‌باشند.
در مورد راهروهايي كه براي پر كردن مخازن و روغن كاري اختصاص دارد ، نرده يك طرف را مي‌توان در صورت لزوم حذف كرد. مشروط بر اينكه عرض راهرو كمتر از 55 سانتيمتر نباشد.
با توجه به اينكه بندرت حرفه و صنفي را ميتوان مشاهده نمود كه به نحوي از نردبان استفاده نكند ، و حوادث ناگواري كه دراثراستفاده غلط از اين وسيله در صنوف رخ ميدهد ، پرداختن به اصول ايمني اين وسيله ضروري به نظر ميرسد .
لذا به طور خلاصه نكات ايمني مربوط به ساختمان و نحوه استفاده درست از نردبان در زير بيان مي شود .
1)- چوبي كه درساختمان نردبان بكار ميرود بايد مستحكم ، سبك وبدون ترك و تاب خوردگي باشد.
2)- پله خراب و معيوب را بايد در اسرع وقت با پله سالم تعويض كرد .
3)- زبانه هاي هر پله داخل درگاه هاي دروازه اي نردبان بايد محكم فرو رفته باشد .
4)- در تمام طول نردبان فاصله پله ها بايد مساوي بوده و محور پله ها عمود بر محور بازوها باشد.
5)- نردبان هاي چوبي را نبايد رنگ كرد تا تغييرات چوب قابل روئيت باشد .
6)- نردبان را بايد در فواصل زماني معين بازرسي كرد و در صورت مشاهده نقص آنرا برطرف كرد.
7)- نردبان هاي غير قابل ترميم مي بايست به قطعات كوچك تبديل شود .
8)- استعمال نردبانهاي يك طرفه را تا حد امكان محدود ساخت ودر اكثر مواقع از نردبانهاي دو طرف استفاده نمود .
9)- انتهاي فوقاني نردبان يك طرفه بايد تكيه گاهي محكم و مطمئن داشته باشد .
10)- انتهاي فوقاني نردبان يك طرفه بايد حداقل يك متر از محل مورد نظر فرد، بالاتر قرار گيرد تا در هنگام پايين آمدن از نردبان به عنوان دستگيره استفاده شود .
11)- با استفاده از كفشك هاي ايمني در پايه هاي نردبان بايد از لغزش آن جلوگيري كرد.
12)- زاويه صحيح نردبان با كف 60 درجه و با ديوار 30 درجه است .
13)- در هنگام بالارفتن و پايين آمدن از نردبان بايد رو به نردبان حركت كرد .
14)- در هنگام بالارفتن و پايين آمدن از نردبان حمل ابزار و وسايل با دست ممنوع است .
15)- لوازم كار و وسايل مورد احتياج را بايد در كيف مخصوص جاي داده و آنرا به كمر بست يا بوسيله تسمه به شاخه آويزان كرد .
16)-افزودن ارتفاع نردبان با قرار دادن جعبه يا شبكه در زير پا هاي آن يا اتصال دو نردبان كوتاه به يكديگر مجاز نيست بعلاوه نبايد نردبان يك طرفه با طول بيش از 10 متر مورد استفاده قرار گيرد.

17) در يك زمان نبايد دو نفر روي يك نردبان يك طرفه بالاو پايين بروند .
18) هر نردبان دو طرفه بايد به زنجير يا ميله اتصالي بين بازوان دو طرف مجهز باشد تا از بازشدن بيش از حد دو طرف از يكديگر جلوگيري به عمل آيد .
19) هرگز نبايد روي آخرين پله انتهايي نردبان دوطرفه ايستاد زيرا در صورت خم شدن كارگر به يك سمت مركز ثقل تغيير كرده و كارگر سقوط خواهد كرد .
20) در موارد رنگ زدن نماي خارجي عمارت ، كار در ارتفاع بيش از8 متر ،حمل مصالح ساختماني و ايجاد پل موقت ، نبايد از نردبانهاي يك طرفه استفاده كرد .
چك ليست ايمني نردبان
رديف موارد بله خير ملاحظات
1 آيا در كارهاي تأسيساتي از نردبانهاي دو طرفه قابل اطمينان استفاده مي شود؟
2 آيا براي جلوگيري از زياد باز شدن نردبان از زنجيراستفاده شده است ؟
3 آيا نردبان داراي كفشك هاي نوك تيز فولادي براي سطوح ناهموار و شل مي باشد ؟
4 آيا نردبان داراي كفشك هاي لاستيكي براي سطوح خشك و محكم مي باشد ؟
5 آيا در هنگام كار بر روي سطوح روغني استفاده از نردبان باكفشكهاي لاستيكي ممنوع مي شود ؟
6 آيا نردبان هاي چوبي رنگ آميزي نشده اند ؟
7 آيا جهت افزودن ارتفاع نردبان استفاده از مصالح ساختمان جلوگيري مي شود ؟
8 آيا ارتفاع نردبانهاي يك طرفه هميشه كمتر از 10 متر است ؟
9 آيا لولا و زنجير نردبانهاي دو طرفه سالم و بدون زنگ زدگي مي باشد ؟
10 آيا در موقع استفاده از نردبان زاويه محل استقرار 15 درجه مي باشد ؟
11 آيا ابعاد پله ها با توجه به ابعاد نردبان و مطابق استاندارد مي باشد ؟
12 آيا نردبان هاي قابل حمل فلزي از مجاورت تجهيزات برقي دور نگهداشته مي شوند ؟
13 آيا نردبان هاي قابل حمل فلزي كه هادي جريان الكتريسيته هستند ، علامت گذاري شده اند ؟
14 آيا پله ها و پايه هاي نردبان ها ، عاري از مواد روغني و لغزنده مي باشند ؟
15 آيا از قرار دادن نردبان در جلوي دربي كه باز مي شود جلوگيري مي شود ؟
16 آيا پله هاي نردبان بدون شكستگي و ترك خوردگي مي باشد ؟
17 آيا ميخها ، پرچها و پيچهاي نردبان فاقد هرگونه شل شدگي هستند ؟
18 آيا شمعها وستون هاي عمودي نردبان بدون ترك خوردگي وعيب هستند ؟
19 آيا نكات زير رعايت شده است :
الف ـ در صورتيكه طول نردبان 5/4 متر باشد ابعاد پله 50 ـ 30 سانتي متر است .
ب ـ‌ در صورتي كه طول نردبان 5 متر باشد ابعاد پله 50 ـ 35 سانتي متر است .
ج ـ در صورتي كه طول نردبان 5/6 متر باشد ابعاد پله 40 ـ60سانتي متر است .

خروجي ها :
هر كارگاه و ساختمان بايد متناسب با تعداد افراد داخل آن داراي تعداد خروجيهاي كافي با پهناي مناسب باشد كه برخي از اطلاعات مربوط به آن در جداول ذيل موجود مي‌باشد :

علائم خروجي :
دربهاي خروجي و گذرگاه ها بايستي بطور ساده و با علائم واضح كه راه خروج را نشان دهنده مشخص شود در كارگاه هايي كه تعداد افراد بيش از 250 نفر باشند و در طول ساعات شب كار مي كنند بايستي الكترونيكي و به جريان برق فوق العاده مرتبط باشد تا در موقع قطع جريان برق عمومي از آن استفاده گردد .

بررسي درها، خروجي ها و خروجي هاي انتهايي در سالن 405
طبق مشاهدات انجام شده، شرايط ايمني درها در اين سالن مطابق آئين نامه حفاظت و بهداشت كار بوده و از نظر ايمني از شرايط مطلوبي برخوردار مي باشد.
در ضلع شمالي درب آهني كشويي وجود دارد كه مخصوص ورود وخروج ليفتراك و ديگر ماشين هاست. اما دربي براي ورود و خروج افراد در نظر نگرفته شده است واز همين دربها نيز افراد رفت وآمد مي كنند لازم به ذكر است كه مي توان با بستن يكي از دربهاي قسمت غربي كه كمتر از آن استفاده مي شود از آن براي رفت و آمد افراد استفاده كرد.اين سالن فاقد درب خروج اضطراري مي باشد جهت تردد وخروج افراد در شرايط اضطرارمي توان از آن استفاده گردد.

محوطه كارخانه:
1- در مورد محوطه كارخانه براي كارگراني كه در محوطه باز كار مي كنند بايستي حفاظ و سايبان پيش بيني شود .
2- كف حياط كارخانه بايستي از جنسي باشد كه آب در كف آن نمانده و گل نشود و همواره تميز باشد .
3- صحن كارخانه بايستي داراي مجاري فاضلاب باشد . اگر گودال يا چاله اي در صحن كارخانه موجود باشد بايد به وسيله وسايل حفاظتي كاملا پوشش داده شود .

عبور افراد و وسايل نقليه :
1- معابر ( محل عبور عابر ، وسايل نقليه ) بايستي طوري طراحي شده باشند كه از تقاطع خطر پيشگيري شود .
2- كارگاه هاي غير محصور بايستي محل عبور براي افراد و وسايل نقليه داشته باشند .
3- عرض پياده روها بايستي طوري باشد كه در ساعات پر رفت و آمد جوابگوي عبور عابرين پياده باشد .
4- معابر نبايد زير ناودان هاي آب احداث شوند تا سطح شان در اثر ريزش آب لغزنده گردد .
5- در محل تقاطع عبور وسايل نقليه و عابرين پياده بايستي از زيرگذرهاي زميني و يا معبرهاي هوايي احداث گردند .
نكته : علاوه بر موارد فوق ، رعايت كليه قوانين و استانداردهاي مربوط به تاسيسات روشنايي ساختمان ، تهويه ، ايمني حريق و ايمني برق در ساختمانهاي صنعتي طبق مواد فصول 2 ، 13 و 16 كتاب آئين نامه هاي حفاظت و بهداشت كار الزامي است .

منبع :
1- آيين نامه حفاظت و بهداشت كار. آيين نامه و مقررات حفاظتي ساختمان كارگاه ها 1378.
2- شعبان زاده ، فرا مرز ، ايمني و حفاظت فني ، انتشارات كيومرث ، 1378، چاپ اول.
3- موسسه كار و امور اجتماعي ، آيين نامه حفاظت و بهداشت كار 1381چاپ سوم.